Persbericht
Het slavernijverleden is een pijnlijke bladzijde in de Nederlandse geschiedenis. De Broedergemeente is op verschillende manieren onderdeel van deze geschiedenis: als Europese kerk, als zendingskerk die gewerkt heeft onder tot slaafgemaakten en als kerk van de nazaten van de tot slaafgemaakten.
Sinds 2013 is in Amsterdam een werkgroep met vertegenwoordigers van verschillende kerken bezig met het thema: Heilzame Verwerking van het Slavernijverleden’. In aanloop naar de viering van de afschaffing van de slavernij op 1 juli 2023 heeft de werkgroep een tentoonstelling samengesteld waarin zij de geschiedenis van de kerken met het slavernijverleden belicht. Ze wil zo uitnodigen tot nadenken en gesprek.
Het Hernhutter Huis “host” deze tentoonstelling en heeft haar aangevuld met documenten en objecten van de Broedergemeente.
Een rondgang door de tentoonstelling
In 2013 heeft de Raad van Kerken in Nederland verantwoording afgelegd voor haar slavernijverleden. De tentoonstelling verbeeldt en verhaalt van dit slavernijverleden en beperkt zich hierbij vnl. tot Suriname.
Links van de ingang en in de “rode” kasten langs de lange muur vind u de algemene informatie over het onderwerp:
De uitleg begint met informatie over de kolonie Suriname en de plantage-economie van 17 – 19e eeuw.
Dan volgt informatie over de cultuur en religie van de Afrikaanse tot slaaf gemaakte medemensen en over hen die als Marrons in de binnenlanden leefden.
In de tweede kast leest u over het denken binnen de Nederlandse kerken, die de slavernij verdedigden. Een prominente rol daarbij speelde Jacobus Capitein (18e eeuw)
In de eerste helft 19e eeuw kwam ook in Nederland het Abolitionisme, een stroming die voor de afschaffing van de slavernij streed, op. Daarover informeren de teksten en afbeeldingen in de andere helft van de kast.
Langs de ramen ziet u voorwerpen uit de Marroncultuur en – in de vitrine – een koto en enkele hoofddoeken zoals die door de Afro-Surinamers in de stad Paramaribo en in de districten gedragen werden. De hoofddoeken zijn gemaakt voor de vieringen van 1 juli; de jaarlijkse herdenking en viering van de afschaffing van de slavernij in Suriname. Bekend onder de naam Keti Koti.
In de hoek en aan de rechter binnenmuur vindt u de informatie specifiek over de Broedergemeente. In drie tijdvakken wordt de dubbelheid uitgelegd die kenmerkend was voor de zendelingen waar het hun houding ten opzichte van de slavernij betrof.
Op de panelen in het midden van de ruimte wordt dat thema nog verder uitgewerkt.
Daar leest u ook meer over de broeders August Godlieb Spangenberg, Niels Otto Tank en Cornelis Winst Blijd.
Het scherm op de tafel met het rode kleed nodigt uit om naar enkele ‘’portretten” te kijken. Hier leggen leden van de Broedergemeente uit wat zij onder het begrip “sakafasi” verstaan. Dit is een Surinaams woord wat “nederigheid” of “ootmoed” betekent en leidde tot een nederige houding van de slaaf gemaakten t.o.v de witte mens.
De tafel wil ook uitnodigen voor onderling gesprek over dat wat de bezoekers hebben gezien.
Uit de media
In de rubriek ‘Zeist actueel’ van 20 februari was er aandacht voor de ntoonstelling in het museum Het Hernhutter Huis. U moet wel even doorkijken. Het item komt tegen het eind.
Twee studenten van de Hogeschool Utrecht hebben voor hun site “Slotstadnieuws” de volgende twee rapportages gemaakt:
Op zaterdag, 28 februari was een gesprek in Slotstad Magazine op de lokale radio een gesprek over de tentoonstelling. Luister vanaf minuut 35:20.
Het reformatorische Dagblad heeft op donderdag, 2 februari 2023 een artikel geplaatst over de tentoonstelling in Het Hernhutter Huis.
Opgang, het blad van de Protestantse Gemeente Zeist, heeft in februari 2023 het thema ‘Taal en Teken’. Daarin een artikel over het gebruik van het Sranantongo in de Broedergemeente.
In “Woord&Dienst” (een opinieblad voor Protestant Nederland) stond in april 2023 een artikel over de verwerking van het slavernijverleden in de Broedergemeente.
ZZg Nieuws van april publiceerde een artikel waarin het Eerstelingenbeeld in de kleine zaal van de Broedergemeente in Zeist in verband werd gebracht met het slavernijverleden en de zendingsgeschiedenis.
Onderzoeksproject “Kerk en Slavernij” aan de PThU
De Protestantse Theologische Universiteit (PThU) is met een onderzoek gestart naar de rol van de Nederlandse Protestantse kerken in de tijd van de slavernij in de toenmalige Nederlandse kolonies (vooral in de West). Op de website van de universiteit worden regelmatig berichten over dit onderzoek gepubliceerd.
Publicaties over het onderwerp “SLAVERNIJ & ERFENIS”
Alex van Stipriaan heeft op zijn website een overzicht gemaakt van publicaties rond het onderwerp. Hij is hoogleraar Caraïbische geschiedenis, evenals initiator en adviseur van interculturele
en erfgoed-projecten.
De medewerkers van The Moravian Archives in de VS hebben een list met publicaties samengesteld, waarin onderzoek en bronnen worden ontsloten over de geschiedenis van de Hernhutters en het slavernijverleden.